Tibet cultuurreis (verlenging bij reis Nepal)

Vlucht Kathmandu-Lhasa, transfer naar Lhasa. acclimatisatie.

De Tibet-reis zal beginnen met een onvergetelijke vlucht over de Himalaya, met een spectaculair uitzicht op de Mount Everest en vier andere bergen die hoger zijn dan 8000 meter. Onderweg van het vliegveld Gonggar naar Lhasa herkennen we in de verte al de Potala, het winterpaleis van de Dalai Lama, dat hoog boven de mystieke stad uitrijst.

Lhasa, bezoek Drepung & Sera kloosters, Potala Paleis

Dit is ook onze eerste confrontatie met de hoogte, hoewel Lhasa naar Tibetaanse maatstaven nog niet eens zo hoog is: slechts 3650m. Aangezien wij invliegen is het verstandig om het de rest van de middag rustig aan te doen en de eerste indrukken te verwerken. Hoewel het deel van Tibet waar Lhasa ligt, maar zeker ook het deel van Tibet waar wij doorheen gaan reizen niet heel veel verder oostelijk ligt dan Kathmandu, leeft men hier met de Chinese tijdsplanning. Het wordt dus vreemd laat licht en vreemd laat donker.

Zomer-tijdsverschil Nederland-Nepal, 3.45 uur, China-Nepal, 2 uur, China-Nederland, 6 uur!

Dag 2/3/4: Maar liefst drie dagen sightseeing in Lhasa, inclusief de Jokhang-tempel, Barkhor-bazar en het Potala-paleis. Hoewel Lhasa (=’Plaats van de Goden’) inmiddels voor zo’n 70% door Han-Chinezen wordt bewoond, zijn er nog altijd genoeg bezienswaardige kloosters en paleizen. De volgorde van de te bezoeken bezienswaardigheden kan door omstandigheden gewijzigd moeten worden.

We bezoeken uiteraard het bekendste bouwwerk, de Potala, het zeventiende eeuwse winterpaleis van de Dalai Lama, dat verrezen is op de ruïnes van een paleis uit de zevende eeuw. Tot 1959 leefde hier de Dalai Lama op de hoogste verdieping in de toren van het zogenaamde Rode Paleis.

De Potala werd gebouwd ten tijde van de vijfde Dalai Lama. In de tijden daarna zijn er steeds meer vertrekken aangebouwd. Het enorme complex heeft 113 verdiepingen en meet 400 bij 350 meter. Een bezoek aan de mausoleums van eerdere Dalai Lama’s – en de enorme grafstupa van de vijfde Dalai Lama in het bijzonder – is zeker de moeite waard. Deze is van massief goud (3700 kilo!) en bezaaid met edelstenen. We nemen op de bovenste verdieping ook een kijkje in de privé-vertrekken van de 14e Dalai Lama: de meditatie-, slaap-en woonkamers. Vanaf het dak hebben we een schitterend uitzicht over de Lhasa-vallei en kunnen ons oriënteren op de stad. In de verte zien we de gouden daken van de Jokhang tempel. In de Potala mag niet worden gefotografeerd en het is verstandig om een hoofdlampje mee te nemen.

Lhasa sightseeing, o.a. Jokhang Tempel & Barkhor Bazaar

De Jokhang tempel is 1300 jaar geleden gebouwd op last van koning Songtsen Gampo en wordt dagelijks bezocht door vele pelgrims. Deze tempel met zijn gouden daken en het gouden boeddhabeeld van Jowo Sakyamuni is de heiligste plek van Tibet. Stilletjes sluiten we ons bij de schuifelende pelgrims aan, die zich ook regelmatig in het stof van de Barkhor Bazar werpen.

De rest van de middag kunnen we vrij besteden op deze levendige marktstraat, die in een boog om de tempel loopt. Volgens goed boeddhistisch gebruik moet deze pelgrimsroute met de wijzers van de klok gelopen worden (zoals de beweging van het levenswiel). In deze oudste stadswijk is het vooral de moeite waard om ook door de smalle steegjes te wandelen. Via een klein steegje aan de noordzijde van de Jokhang bevindt zich een bijzonder fraai heiligdom, de Meru Nyingba. Vooral de wandschilderingen zullen opvallen.

Net buiten Lhasa bezoeken we Drepung en Sera.
Drepung, 15 km ten westen van Lhasa is één van de grootste kloostersteden, gesticht in 1416. Lopende tussen de grote gebedshallen, vergaderzalen , woon- en studievertrekken krijgen we een goed beeld hoe men hier vroeger geleefd heeft. Hier leefde de vijfde Dalai Lama samen met zo’n 10000 monniken; tegenwoordig leven er nog zo’n 200.

Even buiten het kloostercomplex ligt het verblijf van het staatsorakel. Het staatsorakel werd geraadpleegd bij belangrijke religieuze en politieke beslissingen. ‘s Middags brengen we nog een kort bezoek aan het Lukhang Naga Tempeltje, gelegen in een meertje achter het Potala complex. Ooit hield de zesde Dalai Lama hier zijn geheime rendez-vous en schreef er zijn nog steeds populaire gedichten.

Het torenhoge Sera-klooster ligt boven op een rotsformatie, 3 km ten noorden van Lhasa. Het telde ooit negen verdiepingen en dateert uit 1419 (ook uit de tijd van koning Songsten Gampo). Het is een universiteit met verschillende faculteiten, elk met zijn eigen kapellen, keukens en de vertrekken van de monniken en zelfs een enorme boekdrukkerij. ‘s Middags beginnen de gebedsdiscussies van de jonge monniken in de ‘gebedstuin’. Al de Dalai Lama’s maakten een pelgrimstocht naar de Pabonka na het behalen van hun hoogste filosofische Gelugpa-graad.

Dagexcursie naar Ganden klooster (60km buiten Lhasa)

Vandaag maken we een mooie rit naar het circa 60km van Lhasa gelegen beroemde Gandenklooster.
Ook de ligging van dit klooster is weer adembenemend mooi! Hier nemen we alle tijd om klooster en eventueel de Kora om dit kloostercomplex te lopen. In de namiddag weer terug naar Lhasa.

Rit naar Gyantse via Yamdrok-Tso meer. Bezoek Khumbum Stupa & Phalkor klooster.

Schitterende rit over de Kamba La (4794m) en de Karo La (5010m) naar Gyantse. Vanaf de Kamba La kijken we over het saffierblauwe bergmeer Yamdruk Tsho, waar we ook langs rijden. Dit is een van Tibets heilige meren. De rijkelijk met gebedsvlaggen versierde bergpassen en gletsjertongen, die tot vlak aan de weg reiken, zijn kenmerkend voor deze zogenaamde zuidelijke route.

Gyantse is een belangrijke en strategisch gelegen stad, de op twee na grootste stad van Tibet, waar zijn Tibetaanse sfeer nog niet verdrongen is door de Chinese invloed. In de vruchtbare vallei wordt ‘s zomers veel gerst verbouwd. We bezoeken de Kumbum stupa en het Palkhor-klooster (261km, 7-8 uur, hotel, 3950m)

Een brede hoofdstraat leidt naar het Palkhor-klooster, dat achter de bergrug in het westen van Gyantse ligt. Het is gesticht in 1365 en er woonden ooit 1000 monniken, maar slechts vier gebouwen hebben de Culturele Revolutie doorstaan; de drie verdiepingen tellende hoofdtempel, de Kumbum-stupa een slaapzaal voor de 17 monniken en een thankamuur, waaraan bij festiviteiten de grote thanka gespannen werd.

De Kumbum-stupa is met zijn 13 verdiepingen de grootste stupa van Tibet. Kumbum betekent ‘Plaats van duizend gezichten’. De Kumbum is een goed voorbeeld van de vijftiende-eeuwse Newari-kunst, een nijver volk uit de Kathmanduvallei. De complete rondgang en beklimming van deze indrukwekkende stupa is een symbolische gang naar het Nirvana. Het is verstandig om een zaklamp mee te nemen.

Ook de 14e eeuwse Gyantse Dzong, het enorme fort dat ver boven de stad uitrijst, heeft de culturele revolutie doorstaan en geeft eigenlijk al aan hoe een belangrijke positie en strategische plek deze stad in vroegere tijden heeft gehad. In 1904 werd het fort veroverd door de Engelsman Younghusband en zijn troepen.

Rit naar Shigatse, o.a. bezoek Tashilunpo klooster

De rit naar Shigatse duurt slechts 2 uur. Hoewel in Shigatse tegenwoordig veel Han-Chinezen wonen, is het van oorsprong een bolwerk van de roodmutsensecte, aangevoerd door de Panchen Lama. In dit gebied zijn in het verleden veel oorlogen gevoerd tussen deze roodkappen en de geelkappen onder leiding van de Dalai Lama (uit onder meer Gyantse en Lhasa). Sinds de Chinezen in de 18e eeuw de macht over Tibet kregen, hebben zij geprobeerd om de Dalai Lama en de Panchen Lama tegen elkaar uit te spelen. De huidige Panchen Lama is omstreden. (90km, hotel, 3900m, 2 uur)

Het Tashi Lumpo-klooster aan de voet van de Dromari-berg is de zetel van de Panchen Lama. Tashi Lumpo betekent ‘hoop van roem’. Het klooster is eigenlijk een stad op zich met een wirwar van steegjes en vele gebedsruimten. Het klooster dateert uit 1447 en herbergt vele gebedszalen, vergaderruimten en verblijven van de monniken. Er worden vele monniken opgeleid. Het bijwonen van hun lessen in het debatteren is de moeite waard.

De tempel van Maitreya (Jamba Chyenmu) is het grootste gebouw en herbergt het 26 meter hoge beeld van de Boeddha van de Toekomst. Er is 280 kilo goud en 150 ton koper en brons in dit beeld verwerkt. De tempel is in 1914 gebouwd onder de negende Panchen Lama. Naast de grafstupa’s van de Panchen Lama’s, is hier ook het graf van de eerste Dalai Lama, die zijn titel postuum heeft gekregen.

Rit naar Xegar.

Vandaag staat er een lange rit op het programma. We moeten tijdig vertrekken. Halverwege de rit (na zo’n 150 kilometer) passeren we de weg die leidt naar het Sakya. We passeren twee hoge passen, de Gyatcho-La (4950 meter) en de Lagpa-La (5250 meter), het hoogste punt op de weg naar Nepal. Aan het einde van de middag komen we aan in Shegar (4000m). Vanwege de hoge ligging en de tijd van het jaar kan de temperatuur hier ‘s nachts aanzienlijk dalen.

Rit naar Rongbuk klooster

Vandaag zullen we een relatief korte rit maken om nooit te vergeten: Vanaf Shegar rijden we zuidwaarts richting de ruim 5100 meter hoge Pang La. Als het helder is zal het uitzicht vanaf deze pas, of het iets hoger gelegen uitzichtspunt, de verwachtingen wel eens kunnen overtreffen. De gehele Himalaya-keten met de Mount Everest in het centrum strekt zich voor ons uit.
We overnachten in de Rongbuk-vallei naar het gelijknamige hoogst gelegen klooster ter wereld. Hier overnachten we op bijna 5000meter mét zicht op de spectaculair hoge noordwand van de Mount Everest!

Wandeling naar Everest basiskamp, rit naar Tingri

Vandaag lopen we in een paar uur naar het basiskamp van Mount Everest en ook weer terug. Daarna volgt de rit naar Tingri waar we nog het topje van de Everest maar ook vele andere toppen kunnen blijven zien.

Rit naar Kyirong

Onze laatste rit door dit enorme verlaten, weidse landschap richting de Nepalese grens. Ook nu weer passeren we passen van boven de 5000 meter, met uitzichten op de hoogste Himalayatoppen. Zo’n veertig kilometer na de Tong-La is de grot van Milarepa gelegen, vlak naast de weg. Een plek om even onze benen te strekken. Het landschap wordt steeds groener en het laatste deel van de tocht van Nyalam tot aan Zhangmu is zelfs uiterst spectaculair.

LET OP: na de aardbeving is de grensovergang in Zhangmu gesloten. In 2018 is de grensovergang Kyirong tussen Tibet en Nepal geopend voor toeristen. De route van deze laatste 2 dagen zal derhalve afwijken van de beschrijving hieronder.

De weg slingert van het hoogplateau naar benden een smalle kloof in die we tot ver in Nepal zullen volgen. Het is de kloof waarin de Bhote Kosi (rivier uit Bhot, Tibet) soms ver beneden ons raast door smalle geulen en waar watervallen van grote hoogtes naar beneden denderen. Het landschap verandert snel na Nyalam: het wordt steeds groener om ons heen. De weg slingert op soms enerverende hoogte boven de valeibodem en opeens wordt het drukker en drukker: Zhangmu komt in zicht. Deze drukke grensplaats kent niet veel interessante facetten, behalve misschien dan dat het er een drukte van jewelste is en dat er vooral heel veel Chinezen rondhangen.
Onze laatste nacht brengen we door in Zhangmu.

Via de nieuwe grensovergang terug naar Kathmandu

Na allerlei vaak onbegrijpelijke grensformaliteiten dalen we verder af en komen we aan bij de ‘Friendship Bridge’, de echte grens met Nepal. We laten de landcruiser en de chauffeurs achter en met onze handbagage beginnen we aan de wandeling naar Nepal. Dragers zullen ons bijstaan om alle bagage over te brengen.

We stappen in een bus die ons naar Kathmandu zal vervoeren. Het worden nog 5-7 hobbelende uurtjes en we komen laat in de middag aan in ons hotel.

Een waar Tibet-avontuur is ten einde. Afhankelijk van onze terugvlucht zijn er mogelijk nog enige dagen in Kathmandu door te brengen (5-7 uur, 1300 m).